CBAM (graniczny podatek węglowy) jest kontynuacją przyjętych przez UE strategii z zakresu ograniczenia gazów cieplarnianych (redukcja emisji CO₂ w UE o 55% do 2030 roku i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku) – CBAM stanowi mechanizmem dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂.
CBAM obejmuje te towary (surowce i półprodukty), których produkcja powoduje najsilniejsze emisje gazów cieplarnianych do atmosfery. Obecnie, produkując je w Europie, ponosimy koszt zakupu certyfikatów dających prawo do emisji tych gazów (system ETS), w związku z czym pokusą może być dokonywanie zakupu wybranych towarów poza granicami UE. Dlatego też, od 2026 roku importerzy tych wyrobów będą odpowiedzialni za zakup certyfikatów CBAM, których wartość będzie referencyjna w odniesieniu do certyfikatów w obiegu ETS.
CBAM kto?
Mechanizmem CBAM objęte są towary przywożone na obszar celny UE: żelazo, stal, cement, aluminium, nawozy, energia elektryczna, wodór. CBAM nie dotyczy wszystkich towarów z sektorów cementu, żelaza i stali, aluminium czy nawozów, ale wybranych towarów – są one określone ich kodami CN. CBAM obejmuje także import wodoru i energii elektrycznej. Tym samym, aby odpowiedzieć sobie na pytanie czy towary, które importuję są objęte podatkiem węglowym, należy w pierwszej kolejności przeanalizować składane zgłoszenia celne i porównać je z unijnym rozporządzeniem Komisji (poniżej).
Wyjątki! Wyłączeniu podlegają:
1. towary z niektórych krajów spoza UE (np. Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria), terytoriów (Büsingen, Helgoland, — Livigno, Ceuta, Melilla),
2. towary o niewielkiej wartości – wartość przesyłki do 150 Euro w odniesieniu do wartości przesyłki towarów objętych CBAM)/ ta sama wartość w przypadku bagażu osobistego.
Sprawozdanie CBAM od kiedy?
Okres przejściowy obowiązuje od października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r. – okres przejściowy polega jedynie na obowiązkach sprawozdawczych - kwartalne sprawozdania z ilości surowców i emisji CO₂ począwszy od sprawozdania za IV kwartał 2023, które powinno być złożone do 31 stycznia 2024 r.
Po okresie przejściowym: Importerzy towarów objętych podatkiem będą zobowiązani do zakupu certyfikatów CBAM w ilości odpowiadającej emisji wbudowanej, tj. emisji uwolnionej w procesie produkcji danego wyrobu (poza UE), a następnie do ich umorzenia.
Sprawozdanie CBAM jak?
Sprawozdania należy składać elektronicznie w Rejestrze przejściowym CBAM, który znajduje się na portalu Komisji Europejskiej pod adresem https://cbam.ec.europa.eu/declarant. W celu uzyskania dostępu do rejestru przejściowego CBAM konieczne jest posiadanie konta na platformie usług elektronicznych skarbowo-celnych PUESC - puesc.gov.pl oraz nadanego w PUESC rozszerzonego uprawnienia C31 „Dostęp do rejestru CBAM”.
W skrócie – aby złożyć sprawozdanie jako pełnomocnik, należy posiadać własne konto w systemie PUESC, następnie dowiązać podmiot, dla którego będą wykonywane sprawozdania (pełnomocnictwo), i ostatecznie wykonać sprawozdanie na portalu Komisji Europejskiej https://cbam.ec.europa.eu/declarant.
Kary za niezłożenie raportu CBAM?
Oprócz zwykłych kar i sankcji stosowanych przez organy krajowe, takich jak np. blokada towarów, rozporządzenie wykonawcze dotyczące okresu przejściowego ustanawia karę w wysokości od 10 do 50 euro za tonę niezadeklarowanych emisji.
Opracowała: Joanna Stalmach tel. 664 133 649
Źródła informacji:
3. https://www.kobize.pl/pl/article/cbam/id/2415/informacje-ogolne